Zagadnienia związane z likwidacją grobów i udostępnianiem miejsc do pochówku kolejnym osobom to temat, który nastręcza administratorom cmentarzy wiele trudności. W tym artykule usystematyzowaliśmy pewne pojęcia związane z ekshumacją. Chcemy byś lepiej zrozumiał zasady prowadzenia dokumentacji cmentarnej, która obejmuje procesy likwidacji grobów i ekshumacji na cmentarzu.
Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków ludzkich z mogiły, grobu – miejsca tymczasowego pochówku. Głównym celem tego działania jest przeniesienie ich i pochowania w innym miejscu lub przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych. Ekshumacja zwłok i szczątków wykonuje się na:
- umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok, za zezwoleniem właściwego państwowego inspektora sanitarnego,
- zarządzenie prokuratora lub sądu,
- podstawie decyzji właściwego państwowego inspektora sanitarnego, w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel,
- podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu na miejsce położenia grobu, która jest wydawana na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Kto może wnioskować o ekshumację?
Ekshumacja zwłok i szczątków dokonuje się na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego inspektoratu sanitarnego (art. 15. pkt 1. ust. 1. ustawy o cmentarzach). Osobami upoważnionymi do złożenia wniosku o ekshumację zwłok są:
- małżonka lub małżonek osoby zmarłej,
- krewni zstępni (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk)
- krewni wstępni (rodzice, dziadkowie osoby zmarłej)
- rodzina boczna do 4 stopnia pokrewieństwa
- powinowaci w linii prostej do 1 stopnia
Na wyjęcie zwłok z grobu muszą się zgodzić wszyscy członkowie najbliższej rodziny osoby zmarłej. Jeżeli wyniknie między nimi spór w tej sprawie, osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana wyrokiem sądu. Zezwolenie w formie decyzji na przeprowadzenie ekshumacji wydaje, po rozpatrzeniu formalnego wniosku właściwy terenowo dla miejsca ekshumacji Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny.
Ekshumacja zewnętrzna i wewnętrzna
W dokumentacji cmentarnej administracje posługują się terminami: ekshumacja zewnętrzna i ekshumacja wewnętrzna.
Ekshumacja zewnętrzna to przeniesienie szczątków ludzkich z jednego cmentarza na inny cmentarz. Oznacza to zarówno przyjęcie szczątek z innego cmentarza do grobu umieszczonego na naszym cmentarzu, jak przeniesienie szczątek z naszego cmentarza na inny cmentarz.
Ekshumacja wewnętrzna to przeniesienie szczątków ludzkich w obrębie tego samego cmentarzu do innego grobu.
Jak zapisujemy ten proces w księgach i systemie IAC?
Osobie ekshumowanej z grobu wprowadza się „status ekshumacja”, dlatego jeżeli szczątki osoby przeniesione są do innego grobu, to w nowym grobie osoba ma status pochowany.