Jakie są prawa i obowiązki dysponenta grobu? Na łamach tego artykułu poruszamy kwestie prawne związane z własnością grobu i prawem do jego dysponowania.
Prawa i obowiązki dysponenta
Zgodnie z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, a także z regulaminem cmentarza, każdy grób powinien mieć ustalonego opiekuna grobu. Osoba ta posiada prawo do dysponowania grobem w zakresie pochówku, remontów oraz wszelkich czynności prawnych. Oznacza to, że bez zgody dysponenta nie można pochować do danego grobu innej osoby zmarłej.
Obowiązkiem dysponenta zgodnie z ustalonym prawem i regulaminem cmentarza jest regulacja płatności za dzierżawę grobu. W Polsce opłatę tę uiszcza się najczęściej co 20 lat. Wysokość opłata zależy od rodzaju grobu.
Należy dokładnie przeczytać regulamin cmentarza aby dowiedzieć się czy na cmentarzu obowiązuje opłata administracyjna. Opłata ta najczęściej dotyczy wszystkich grobów i obejmuje koszty, które ponosi administracja cmentarzy (wywóz śmieci, sprzątanie i inne).
Kto jest dysponentem grobu
Dysponentem grobu jest jego założyciel, czyli osoba, która zapłaciła za postawienie grobu i podpisała z zarządcą cmentarza umowę o umiejscowienie pochówku.
Dokument dla dysponenta grobu
Warto zachować dokumenty potwierdzające, że jest się dysponentem grobu. Taka informacja powinna oczywiście znajdować się w dokumentacji administracji cmentarza. Wielu ludzi udaje się do administracji prosząc w wystawienie dokumentu potwierdzającego prawo do opieki nad grobem. Administrator cmentarza może to zrobić jedynie na podstawie posiadanych dokumentów. Nie określa i nie decyduje on o tym kto jest dysponentem grobu. Administrator może poprosić o wypełnienie deklaracji określającej czy jest się dysponentem grobu. Oświadczenia składa się na swoją odpowiedzialność, administrator nie ma możliwości sprawdzenia czy oświadczenie jest prawdziwe i w razie konfliktu pomiędzy krewnymi odnośnie grobu, sprawa kierowana jest do sądu.
Deklaracja dysponenta
Zbieranie informacji o dysponentach grobu jest bardzo istotne. Warto by każda osobą, która opłaciła miejsce pochówku wypełniła dokument – deklarację dysponenta.
Dysponent prawa do grobu
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych – prawo do pochowania w konkretnie wskazanym grobowcu przysługuje w zastępstwie osoby będącej stroną umowy z zarządcą cmentarza najbliższym krewnym tej osoby. Prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa żyjąca rodzina osoby zmarłej, a mianowicie:
- małżonek(ka),
- krewni zstępni,
- krewni wstępni,
- spokrewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,
- powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.
Grób murowany
Zarządy cmentarzy najczęściej ustanawiają, że w przypadku grobu murowanego czasowego lub niszy urnowej dysponentem jest osoba, która zawarła umowę na budowę z administracją cmentarza. Dysponentem jest również osoba, która nabyła prawo dysponowania grobem lub niszą na podstawie dziedziczenia, umowy cywilnej, wyroku sądowego bądź dyspozycji dotychczasowego dysponenta złożonej na wypadek śmierci.
Często groby murowane zwolnione są z opłaty za dzierżawę, ponieważ jej wykup przy zakupie grobu murowanego wynosi od 50 do 99 lat lub jest to opłata wieczysta.
Grób ziemny czasowy
Warunkiem posiadania prawa do dysponowania grobem ziemnym czasowym jest wnoszenie co 20 lat, tzw. opłaty prolongacyjnej. Jednocześnie należy być spokrewnionym lub spowinowaconym z osobą pochowaną w grobie czasowym w stopniu określonym w ustawie z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Prawo do pochowania zwłok osób w czynnej służbie wojskowej
Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w wyniku czynnej służby wojskowej przysługuje właściwym organom wojskowym zgodnie z przepisami wojskowymi. Prawo pochowania zwłok osób zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje organom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym, a także osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.
Każda z tych osób może w sposób równy decydować kto ma być w nim pochowany i dysponować grobem. Ustawa nie różnicuje, komu takie uprawnienia przypadają w większym, a komu w mniejszym stopniu. Jeżeli osoby te nie mogą dojść do porozumienia, sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd.
Co zrobić gdy dysponent grobu zmarł?
Po śmierci dysponenta grobu kolejnym dysponentem staje się jego następca prawny lub też osoba, która nabyła prawo dysponowania grobem lub niszą na podstawie dziedziczenia, umowy cywilnej, wyroku sądowego bądź dyspozycji dotychczasowego dysponenta złożonej na wypadek śmierci.